به همین دلیل وقتی موج اعتراض‌های مردمی، کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا را یکی پس از دیگری پشت سر می‌گذاشت، بسیاری از تحلیلگران چنین رویدادی را برای سوریه پیش‌بینی نمی‌کردند.
اما وقتی بیش از نیمی از جهان عرب در آتش اعتراض‌های خیابانی می‌سوخت و تلویزیون‌های عربی چیزی به غیر از تظاهرات و درگیری در شهرهای عربی پخش نمی‌کردند، سوریه هم میزبان بخشی از این موج شد، موجی که آزمونی شد برای نشان دادن دوباره هوشمندی بشار اسد.
درخواست‌های مخالفان سوریه بر خلاف معترضان در مصر و تونس و یمن و بحرین، تغییر رژیم نیست. معترضان سوری بیش از هر چیز به‌دنبال لغو حالت فوق‌العاده‌ای بودند که نیم‌قرن است در این کشور حاکم بوده‌است. برای اعمال وضعیت فوق‌العاده در سوریه همانقدر دلیل وجود داشت که برای لغوش. وضعیت فوق‌العاده در زمان کودتا، جنگ یا درگیری‌های داخلی در کشور برقرار می‌شود. در سال 1961 بعد از آنکه افسران نظامی اتحاد میان سوریه و مصر را ملغی اعلام کردند، حکومت نظامی در این کشور برقرار شد. طی 40سال بعد از آن هم شرایط سوریه عادی نبود. در سال‌های 1967، 1973 و 1982 سوریه با اسرائیل در جنگ بود و وضعیت فوق‌العاده یک ضرورت به‌نظر می‌رسید.
رئیس‌جمهور سوریه در سال2000 و بعد از مرگ پدرش به قدرت رسید. او از همان ابتدای کار استراتژی‌های جدیدی برای حکومت تعریف کرد. او بخشی از زندانیان سیاسی را آزاد کرد، زندان بزرگ و مخوف مزه را تعطیل کرد و روشنفکران را به بحث و تبادل نظر فراخواند. اقدامات او با استقبال گسترده‌ای روبه‌رو شد و آن را بهار دمشق نامیدند. به گفته بعضی تحلیلگران، اعضای کادر قدیمی حزب حاکم سوریه و یاران حافظ اسد مانع از اجرای اقداماتی شدند که بشار جوان هنگام به قدرت رسیدن در ذهن داشت. این تحلیل هم می‌تواند واقعی باشد و هم ساخته ذهن نویسندگان غربی که به‌دنبال ترسیم تحولات خاورمیانه از زاویه دید خودشان هستند. به‌هرحال این روزها نقطه عطفی در کشور سوریه ر رقم خورده است.
در سال‌های گذشته بشار اسد همچون یک بازیگر سیاسی هوشمند، موقعیت ژئوپلیتیک کشورش را در عین ایستادگی دربرابر اسرائیل تقویت کرد، با ایران و ترکیه و عراق روابط راهبردی داشت و همزمان با ادامه حمایت از جنبش‌های مقاومت در فلسطین و لبنان، با آمریکا هم بر سر مسائل منطقه‌ای به گفت‌وگو و چانه‌زنی می‌پرداخت. در سال 2005 دولت سوریه با تکیه بر محبوبیتی که بشار اسد در میان مردم داشت، الگویی جدید برای اداره اقتصادی و سیاست کشور تصویب کرد که در جهان به الگوی چینی معروف است. آزادسازی اقتصادی به توسعه بخش خصوصی منجر شد و طبقه‌ای از صاحبان کسب و کار غیروابسته به دولت قدرت گرفتند. اما جمعیت جوان سوریه و رونق نیافتن بخش کشاورزی که 30 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهد مانع از بهبود اوضاع کلی اقتصادی مردم شد. ناآرامی‌ها و اعتراض‌هایی که در روزهای اخیر در سوریه به وقوع پیوست از شهرهای فقیرنشینی همچون درعا شروع شد.
دولت جدیدی که در همین روزهای اخیر به دستور بشاراسد و برای پاسخ به اعتراض‌ها تشکیل شد، عصر سه‌شنبه در نخستین جلسه خود ضمن لغو وضعیت فوق‌العاده، دادگاه‌های ویژه امنیت ملی را نیز منحل کرد و قانونی برای دادن مجوز برگزاری تجمعات مسالمت‌آمیز تصویب کرد. همچنین قرار است قانون مربوط به تشکیل احزاب سیاسی مربوط به سال 2005 نیز بازبینی شود. در نسخه جدید این قانون قرار است اجازه تشکیل احزاب سیاسی بدون درنظر گرفتن مبنای حقوقی و قومی آنها داده شود. مرحله بعدی اجرای این قانون، تغییر قوانین مربوط به انتخاب نخست‌وزیر و تقسیم کرسی‌های پارلمان است.
بشار اسد در روزهای اخیر نشان داده‌است که با هوشمندی، یک‌گام از معترضان جلوتر است. اکنون به‌نظر می‌رسد معترضان سوری به دولت جدید فرصت بدهند تا نتیجه تغییرات اعلام‌شده را ببینند. سوریه نمونه‌ای متفاوت از تحول‌خواهی در منطقه‌ای خواهد شد که تحولات پرشتاب آن جهان را حیرت‌زده کرده است.
